17 Ağustos depreminin üzerinden 25 yıl, 6 Şubat depreminin üzerinden ise bir yıl geçti. Kocaeli, Sakarya, Yalova, Düzce ve İstanbul’u etkileyen Marmara Depremi’nde 16 milyon kişi değişik düzeylerde etkilenirken, resmi rakamlara göre 17 bin 480 kişi hayatını kaybetmiş, 43 bin 953 kişi yaralanmıştı. Yaklaşık 200 bin kişinin evsiz kaldığı, 66 bin 441 konut ve 10 bin 901 iş yerinin yıkıldığı Marmara Depremi’nden sonraki birkaç yıl olası İstanbul depremi konuşulmuş, dönemin Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi Deprem Araştırmaları Müdürü, nam-ı diğer “Deprem Dede” Prof. Dr. Ahmet Mete Işıkara’nın uyarılarıyla geçen yıllar boyunca bir kuşak deprem bilinciyle büyümüştü. Olası bir depremde yaşam üçgenine sığınma, evde eşyaların güvenli montajı gibi konularda kısa tanıtımlar hafızalarımıza nakşolmuştu…
2002 Seçimine girerken siyasi partilerin seçim bildirgelerinde depreme dayanıklı kentler artık bir paragraf olarak değil bir vaat olarak yer alıyordu. 2001 Yılında yapı denetimi hakkında yasal düzenlemeler yapılmış ve ‘99 öncesi ve sonrası olmak üzere yapı sektöründe önemli bir milat oluşturulmuştu.
Marmara Depremi’nden alınan acı dersler ve kağıt misali yıkılan binalar, hatta olduğu gibi yıkılan siteler yapı stoğunun gözden geçirilmesi için de önemli bir dönüm noktasıydı. Ya da en azından biz öyle zannediyorduk…
Kahramanmaraş Depremi
Takvimler 06 Şubat 2023’ü gösterdiğinde 15 milyona yakın nüfusun yaşadığı Kahramanmaraş Depremi’nde, Kahramanmaraş, Hatay, Gaziantep, Adıyaman, Malatya, Kilis, Şanlıurfa, Adana, Osmaniye, Diyarbakır ve Elazığ illerinde ard arda yaşanan iki depremde yine resmi rakamlara göre 53 bin 537 kişinin hayatını kaybetmesi ve 107 bin 213 kişinin yaralanmasıyla sonuçlanan büyük bir felaket gerçekleşti. Arama kurtarma çalışmalarındaki yetersizlikler, özellikle ilk günlerde yaşanan gıda ve su temini problemi, ulaşımda yaşanan aksaklıklar ve ardından enkaz kaldırmada yaşanan çaresizlik… Hayatta kalanlar enkaz altındaki yakınlarını aramanın derdine mi düşsün, yoksa soğuk kış gününde çoluğun çocuğun başını sokacak bir çadır derdine mi düşsün bilemediler. ‘99 Depreminin üzerinden çeyrek asır geçmiş olmasına rağmen ne yazık ki Kahramanmaraş Depremi hem kentlerin yapı stoğunun gerektiği şekilde dönüştürülmediğini, hem de olası bir depreme hazırlık yapılmadığını ortaya koymuştu. Depremden etkilenen bölgedeki insanlar hala yaralarını saramamışken, acıları yüreğinde diriyken Cumhurbaşkanının Hatay’da yaptığı “Merkezi yönetim ile yerel yönetim el ele vermezse, dayanışma halinde olmazsa o şehre bir şey gelmez. Hatay'a geldi mi? Şimdi Hatay garip kaldı, Hatay mahzun kaldı“ açıklaması vicdanları kanattı.
Yerel seçim, adaylar ve imar rantı…
Depremin yıldönümünün özellikle de yerel seçimlerden iki ay öncesine denk gelmesi aslında siyasi partiler açısından da önemli bir uyarı niteliğinde. Nüfusun yoğunluklu yaşadığı birçok büyükşehrin deprem riski altında olduğu ülkemizde siyasi partilere özellikle de yerel yönetimler üzerinden büyük sorumluluk düşüyor. Siyasi partilerde erki elinde tutan yöneticilerin ve ekiplerin aday belirleme kriterlerini; kendilerine yakınlık, bağlılık, biat etme yerine, kentlere ve ilçelere katma değer sunacak, depreme yönelik alt yapı ve kentsel dönüşüm projelerini hayata geçirecek, yerel yönetimde tecrübeli, liyakat sahibi isimlerden seçmesi önem arz ediyor. Yerel seçimlerde aday belirleme tartışmalarının “bir rant kavgası” olarak halka yansımamasına özen göstermek, bir başka deyişle yerel yönetimde sosyal demokrat belediyeciliğin tüm kesimlere eşit hizmet odaklı olduğunu içselleştirmek, siyasete olan inancı ve güveni arttıracağı gibi, seçmenin merkez partilere duyduğu inancın azalmasıyla radikal ideoloji ve partilere savrulmasını da engelleyecektir. Gelecekte yaşanabilecek olası depremlere yönelik hazırlıklı olmak ve siyasi partilere düşen sorumlulukla bu unsurlara dikkat edilmesini temenni eder, 6 Şubat 2023 depreminde kaybettiğimiz tüm vatandaşlarımıza Allah’tan rahmet, geride kalan acılı ailelerine sabır dilerim.
