Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, Sakarya'da "Depozito İade Sistemi Tanıtım Toplantısı"nda konuştu.
Satırbaşları şöyle:
Bugün Sakarya’mızda; ülkemizin doğasına, ekonomisine, yatırım ortamına, teknolojik gelişimine, üretim ve istihdamına çok büyük katkılar sunacak olan; doğrudan doğruya Türk milletinin medeniyet değerlerinden doğmuş; Türkiye Yüzyılı’nın en kıymetli projelerinden biri olan Ulusal Depozito Yönetim Sistemimizi milletimize tanıtmak için bir aradayız.
Pilot uygulamasını Sakarya’mızda başlattığımız Depozito Yönetim Sistemimizin ülkemiz, milletimiz, çevre ve doğamız için hayırlı olmasını diliyorum. Siz değerli konuklarımıza hoşgeldiniz, safalar getirdiniz diyorum.
Bugün ne yazık ki, iklim krizi tehdidi altında ekosistemi bozulan, biyoçeşitliliği azalan bir dünyada yaşıyoruz. Okyanuslarımız ısınıyor, karbon yutak alanları azalıyor. İnsanlığın, devletlerin ve ortak evimiz dünyamızın kapısını, her geçen gün yeni bir çevre felaketi çalıyor. Biz, ortak evimiz dünya derken, öylesine biz söz söylemiyor, herkesin üzerinde ittifak etmesi gereken bir gerçeğin altını çiziyoruz.
Bu eşsiz tabiat, bizim evimizdir ve tabiattaki her şey bize emanettir. Tıpkı Yunus Emre’nin dediği gibi; “Bu dünya bir ağaç, bizler de dalında çiçekleriz.”
Bu ağacın toprağına, suyuna, havasına zarar verenin; hem kendi hem de diğer insanların geleceğine kast ettiğini biliyoruz. Adeta bir seferberlik şuuruyla hem bu kötülüğe önlem almaya çalışıyor, hem de devletleri, milletleri her platformda cesaretle uyarıyoruz.
Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliğinde, Saygıdeğer Emine Erdoğan Hanımefendi’nin öncülüğünde, çevremizi korumak için gereken tüm adımları kararlılıkla atıyoruz.
Şunu gururla söylüyorum. Bugün Türkiye Cumhuriyeti; çevre ve doğa koruma konularında; 7 kıtada iz bırakan bir ülkedir; insanlığa “Sıfır Atık Hareketi” ni armağan eden bir devlettir.
Sıfır Atık Hareketi’mizin küresel ölçekte geldiği aşama, çevre konusundaki çabalarımızın bir özeti, sabırla örülen başarımızın da en büyük ispatıdır.
Bugün tanıttığımız Depozito Sistemimiz de; 2017 yılında başlattığımız Sıfır Atık Hareketimizin, 2025 yılından geleceğe uzanan en önemli adımıdır. Ben tam da bu noktada; Türkiye’de çevre alanında bilinen birçok şeyi baştan aşağı değiştireceğine inandığım bu özel çevre yatırımına verdikleri katkılardan dolayı tüm mesai arkadaşlarıma ve projemize ev sahipliği yapan Sakaryalı hemşerilerime çok teşekkür ediyorum.
Ülkemizde her yıl yaklaşık 35 milyon ton ağırlığında katı atık ortaya çıkıyor. Bu atık miktarının yüzde 25’ini ise içecek ambalajları oluşturuyor. Biz de, bu ciddi atık miktarını bir fırsata dönüştürmek için, süratle Türkiye Çevre Ajansımızı kurduk. Depozito Yönetim Sistemi için gerekli altyapı çalışmalarına hızla başladık.
İçecek ambalajlarının tescil sürecini titizlikle yürüttük. Saha operasyonlarını yönetmek için kurumlar, sektör birlikleri, perakendeciler ve sanayicimizle ortak çalışmalar yaptık.
Türkiye Çevre Ajansı, TOBB ve TESK ortaklığında geri kazanım sisteminin saha yönetiminin temellerini attık. Şimdiye kadar tüm süreç; hızlı, kesintisiz ve rasyonel adımlarla yürüdü ve bugünlere geldi.
Bakın depozito sisteminin önemini daha iyi anlamak için çarpıcı birkaç örnek vereceğim:
1 ton atık camın geri dönüşümüyle havamız yüzde 20, suyumuz ise yüzde 50 oranında daha az kirleniyor. Çünkü 1 ton atık camı dönüştürdüğümüzde yüzde 30 hammadde tasarrufu sağlıyoruz.
Bugün Avrupa ülkelerinde atık cam şişe geri toplanma oranı ortalama yüzde 80! Ülkemizde bu oran kaç biliyor musunuz? Sadece yüzde 3... Fabrikalarımızın üretiminde kullandığımız can kırıklarını şu anda ithal etmek zorunda kalıyoruz.
Bakın biz bu sistemle sadece Sakarya’da 1-2 ayda 100 ton atık cam topladık. Bütün Türkiye’de topladığımızda artık cam ithalatını bırakın, cam ihraç eder duruma geleceğiz. Aynı şey plastik ithali için de geçerli. Plastik atıklar başta otomotiv ve tekstil olmak üzere bir çok sektörde zaruri bir girdi!
Bu sistemle yılda 200 binden fazla pet şişe toplamayı hedefliyoruz, böylece atıklarımızı hammaddeye dönüştürerek, plastik ithalatının da önüne geçeceğiz.
Özetle depozito sisteminin %100 uygulanması demek, ülkemize her yıl 500 milyon avrodan fazla ekonomik katkı demek; yeni yatırımlar, yeni istihdam alanları demek! 10 bin yeni konut, 150’den fazla yeni okul, 10 yeni hastane demek! Yani depozito sistemi büyük bir çevre atılımının yanında aynı zamanda büyük bir ekonomik kalkınma modeli demek!
Bakanlık olarak bugün; Ulusal depozito yönetim sistemimizle, yıllık yaklaşık 25 milyar içecek ambalajını izlenebilir hale getirdik. Yani ambalajlara koyduğumuz özel Depozito Yönetim Sistemi işareti ve barkoduyla, ürünlerimiz artık raflarda sadece tüketilmeyi değil, hammaddeye dönüşmeyi de bekliyor.
Vatandaşlarımız iade süreçlerinde “DOA” adlı mobil uygulamamızı kullanıyor ve E-cüzdanlarında depozito bedelini biriktirebiliyor.
Bu bedeli QR kod ile ödeme özelliği olan tüm POS cihazlarında, tüm kişisel bankacılık işlemlerinde kullanılabiliyor. Zaten Sakaryalı hemşehrilerimiz sistemin işleyişini çok iyi biliyorlar. Çünkü şu anda Sakarya’da kurduğumuz 30 depozito iade makinemiz, sistemimizin kusursuz işlediğini ortaya koydu.
Şu anda Sakarya’da 37 binden fazla vatandaşımız sistemi kullanıyor, günde ortalama 30 bin ambalaj toplanıyor. Şimdiye kadar Sakarya’da 1,3 milyon tek kullanımlık içecek ambalajı topladık. Bu ne anlama geliyor, biliyor musunuz?
Sistemimizi devreye aldığımızdan beri Sakarya’da 1 milyondan fazla şişe çöpe gitmedi, doğaya karışmadı, vatandaşlarımız şişeleri atmak yerine depozito makinalarına iade ederek gelir elde etti.
Biliyorsunuz bu sistemde ilk pilot ilçemiz Kızılcahamam’dı. Sadece Kızılcahamam’da yılda ortalama 472 ton atık dönüştürülüyor. Şimdi ben uygulamamızın pilot aşamasındaki bu verilere dayanarak şunu rahatlıkla söyleyebilirim. Vatandaşımız depozito sistemini sevmiş ve benimsemiştir. Kızılcahamam ve Sakarya’da rüştünü ispatlayan sistemimiz, tüm Türkiye’de uygulanmaya hazırdır. Bugün buradan müjdelemek isterim ki; Kızılcahamam ve Sakarya’dan başlattığımız saha uygulamalarımızın tecrübesiyle, Erzurum, Samsun, Mersin, Gaziantep, Konya ve İzmir'de de çalışmalarımıza başladık.
İnşallah öncelikle 7 Bölgemizde yer alan 7 il merkezimizde Depozito İade Makinelerimizin kurulumunu tamamlayacağız. 2026 yılı başında da tüm il ve ilçelerimizde makine kurulumunu yapacağız.
Gerekli altyapı kurulumuyla, sistemimizi 25 milyar şişeden daha fazlasını kapsayacak şekilde yaygınlaştıracağız. Hedefimiz net; öncelikle 86 milyon vatandaşımızın tamamını bu sistemle tanıştıracağız, sonrasında da bütün ambalajları bu sisteme hizmet edecek niteliğe kavuşturacağız.
Böylece ambalajlar artık sokaklarda, plajlarda, parklarda çevre kirliliğine neden olmayacak, orman yangınlarına yol açmayacak. Ambalajlar artık çöp değil, değer olacak. Üreticimizin, sanayicimizin, çiftçimizin, esnafımızın yani bir bütün olarak 86 milyonun kazanmasını sağlayacağız.
Çevreyi koruyan, ekonomiye katkı sunan ve daha yaşanabilir bir gelecek için kurgulanan bu sistemin başarıya ulaşması için; hep birlikte çalışacağız. Ben; temiz bir çevre ve güçlü bir ekonomi için çıktığımız bu yola daima destek olan Saygıdeğer Emine Erdoğan hanımefendiye, Sakarya Büyükşehir Belediyemize, Türkiye Çevre Ajansı Başkanımız Ferhat Pirinççi hocamıza, ajans çalışanlarımıza, tüm paydaşlarımıza ve en çok da bu sistemi sahiplenen vatandaşlarımıza bir kez daha teşekkür ediyorum.
Depozito Yönetim Sistemimizin ortak evimiz dünyamıza, ülkemize, milletimize hayırlı uğurlu olmasını diliyor; sizleri bir kez daha saygıyla selamlıyorum.
