14 Mayıs'ta yapılacak cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerine hazırlanan Türkiye'de gözler, kamuoyu araştırma şirketlerinin saha çalışmalarından edindiği izlenimlere çevrildi.
Bu kapsamda KONDA Araştırma Genel Müdürü Aydın Erdem, seçimlerle ilgili tahminlerini paylaştı. Diken'den Anıl Can Tuncer'e konuşan Erdem, Erdoğan'ın kaybetme ihtimalinin yüksek olduğunu, ancak muhalefet açısından da ortada 'çantada keklik' denilebilecek bir durumun olmadığını söyledi.
"İktidar seçimi kaybedebilir gibi görünüyor. Bazı şeyleri sadece anketlerden değil toplumsal atmosferden de anlayabiliyorsunuz. Bunlar tabii sosyal medyada ne konuşulduğu meselesi değil. Bu hissettiğiniz bir şeydir. Bu televizyondaki habercilerin diline, dizilerdeki senaryoya, reklamlara bile yansır. Bence toplumda öyle bir atmosfer var.
"MUHALEFET AÇISINDAN ÇANTADA KEKLİK GİBİ BİR DURUM YOK"
Ama bu ne bizim anketlerde kesin bir şekilde böyle görünüyor ya da bu ‘değişen’ atmosfer illa böyle olması gerektiğini ortaya koyuyor. Çantada keklik bir durum yok muhalefet açısından. Ne kadar ölçüm yapılırsa yapılsın Erdoğan’ın 15 Mayıs’tan itibaren kesinlikle cumhurbaşkanı olmayacağını kimsenin garanti edebileceğini düşünmüyorum.
"ÇOK KISA BİR ZAMANDA YAPILMASI GEREKENLER VAR"
Çünkü Türkiye son bir ayda gördüğümüz gibi siyaseti dinamik bir ülke. Ama bir yandan gene araştırmacı gözüyle gördüğümüz, Türkiye’deki hiçbir şey oy oranını çok hızlı etkilemiyor. Dolayısıyla iki taraf için işler esasında hem çok kolay hem çok zor. Çok kısa bir zamanda yapılması gerekenler var. Bu kısa zamanda da herkes bir şeyleri değiştirmeye çalışacak. 30 oyunculu satranç tahtası gibi bir şey bu. O yüzden her şeyi öngörmek mümkün değil.
"ERDOĞAN DAHA UZUN VADELİ BİR DÜŞÜNCEDE"
Ben Erdoğan’ın da kendisinin de seçimi kaybetme ihtimalini gördüğünü daha uzun vadeli bir düşüncede olduğunu tahmin ediyorum. Bu seçimde hükümetin, Erdoğan’ın yani cumhurbaşkanının değişme ihtimali vardır. Birçok açıdan bu gözüküyor. Ama işin içinde birçok dinamik var. Bunların nasıl değiştiğini altılı masada son yaşananlarda da gördük.
Şimdi de milletvekili aday belirleme süreci var ve pazarlıklar sürüyor. Örneğin Muharrem İnce konuşuluyor. Bunların hepsi, önümüzdeki 40 günde durumu etkileyebilir. Şu anki tabloya bakarsak 14 Mayıs’ta Erdoğan’ın kazanması çok sıra dışı bir dinamik karşımıza gelmediği müddetçe mümkün gözükmüyor."
"AKP'NİN OYUNUN DEPREMDEN DOLAYI CİDDİ ŞEKİLDE DÜŞTÜĞÜNÜ İDDİA EDEMİYORUZ"
Erdem, deprem nedeniyle AKP’nin oylarının ciddi şekilde düşmediğini belirterek Erdoğan etrafındaki konsolide olma haline dikkat çekti:
Biz şu ana kadar yapılmış ölçümlerde AKP’nin oyunun depremden dolayı ciddi bir şekilde düştüğünü iddia edemiyoruz. Çünkü burada şöyle bir mesela var ve biz bunu Gezi Parkı’nda da görmüştük. Orada yaşananlardan dolayı AKP’nin oyunun çok düşeceği düşünüldü. Yine söylem olarak Erdoğan’a sert eleştiriler vardı. ‘Yargılanacaklar, ceza alacaklar’ söylemleri çok yaygınlaşmıştı.
Öyle durumlarda seçmenin partisinin etrafında konsolide olduğunu görüyoruz. Ancak beklentinin aksine AKP’nin oyu düşmemişti. Burada da depremden dolayı görünür biçimde iktidarın oy kaybettiğini gözlemlemiyoruz.
"MUHALEFETE UYARI NİTELİĞİNDE"
Bu bir nevi muhalefete de uyarı niteliğinde. Çünkü siz bir partiye rövanşist ifadeler kullandığınız zaman, onun seçmeni de kendilerine karşı o tavrın geliştiğini düşünüyor. Muhalefet, iktidarın yargılanması gereken suçları olduğu belirtse de milyonlarca insanın oy vermeye devam ettiği bir parti ve liderden söz ediyoruz.
Burada toplumsal desteği hiç olmayan ve kendi kendine otoriter rejim tarif eden siyasi aktörlerden söz etmiyoruz. Bunları rövanşist bir şekilde ifade ettikçe de AKP seçmeninin Erdoğan etrafında konsolide olma halini gözlemlemek mümkün.
'İNCE'YLE İLGİLİ 'KÖPÜK' GİTGİDE DÜŞECEK'
Muharrem İnce’nin seçimleri ikinci tura bırakabilecek bir figür gibi görünmediğini belirten Erdem’e göre Memleket Partisi lideriyle ilgili yapılan ölçümlerdeki ‘köpük’ gitgide düşecek:
"Bu seçimler için Muharrem İnce, şu anda altılı masanın kırılgan olduğu, Akşener’in masadan kalktığı ortamda ortaya çıkmış bir figür.
Daha önce de ismi geçiyordu ama şimdi köpürdü. Şu anda İnce’yi bırakın ölçümü, tahminlerin ötesinde bir seviyede tutuyorlar. O doğru da olsa bir köpürmenin sonucudur. Şu anda olan boşluktaki ‘yeni’ bir siyasi aktöre kafaların dönme halidir.
İnce’nin 14 Mayıs için ne kadar oyun değiştirici bir aktör olacağını öngörmek zor. Orada biraz deneyim ve tahmin olarak iki ihtimal görüyorum. İnce, bir noktada elinin kuvvetlenmesini bekliyor.
Yani bir noktada altılı masayla anlaşacak ve seçime aday olarak girmekten çekilecek. Ya da o mücadeleyi tek başına sürdürecek ve esasında o ‘köpük’ diye gözüken şey gitgide düşecek. İnsanların ‘İnce’ endişesinin kalmadığı bir noktaya gelecek. Bunun dışındaki ihtimaller çok düşük. İnce’nin kısa bir süre sonra ‘niye bu kadar konuştuk’ dediğimiz bir figür olacağını tahmin ediyorum. Seçimi ikinci tura bırakacak bir figür gibi görünmüyor.
"ALACAĞI EN YÜKSEK OYDUR"
Oyu yüzde 5’lerin üstüne çıkmadığı müddetçe denklemi değiştiremez. Oraları görebileceğini sanmıyorum. ‘İnce’ye oy vereceğim’ diyenlerin yarıya yakını zaten ilk defa oy kullanacak insan. Onların ne kadar dinamik olduğunu biliyoruz. Şu anda İnce’yle ilgili ölçüm yapıldıysa bu onun alacağı en yüksek oydur. Ben denklemi değiştirmemesi gerektiğini, gidişatın öyle olmadığını söyleyebilirim. Ama bir hareket olabilir. Bu işe iki adayla gidilecek. Ya İnce’nin sayısal anlamda bir etkisi olmayacak ya da konsolide olacak.
"İKİNCİ TUR HİKAYESİNİN OLABİLECEĞİNİ SANMIYORUM"
KONDA Müdürü'nün ikinci tur olasılığıyla ilgili değerlendirmeleri şöyle oldu:
"Orada bir faktör de parlamento denklemi. Eğer Meclis’te altılı masa, millet ittifakının sandalye sayısı 300’lere çok yakın bir şey çıkmazsa durum aleyhlerinde gelişebilir.
Böyle bir durumda parlamentoda denge, muhalefetin lehine değilse bir de o sırada emek ve özgürlük ittifakıyla altılı masa arasında çok da iyi ilişki kurulamayacağı varsayımı yayılırsa muhalefete güvenin azaldığını görürüz.
Tabii Erdoğan da buna oynar. ‘Bunlar ülkeyi yönetemez, bu kadar bir araya geldiler bu kadar yaptılar’ söylemini tutturur. Ama bütün bu ikinci tur hikayesinin olabileceğini sanmıyorum. Bence iki adaylı bir seçime giriyoruz."
"İHTİMALLER ERDOĞAN'IN KAYBEDECEĞİ YÖNÜNDE"
Erdem, ihtimallerin Erdoğan’ın kaybedeceği yönünde olduğunu belirtse de muhalefetin erken kutlama hikayesine girmemesi gerektiğini söyledi:
"Şu anda Erdoğan’ın kaybetmesi, kazanmasından daha yüksek ihtimal görünüyor. Ama muhalefetteki 15 Mayıs günü ‘zaferi kutlayacağız’ hikayelerinin çok erken olduğunu düşünüyorum.
Erdoğan’ın oylarında geçtiğimiz senenin sonlarına doğru bir düşüş trendi vardı. Ama o öyle devam etmedi. Erdoğan oylarını belli yerlerde muhafaza etti. O sıralarda muhalefet de kendini toparlayamamış ve adayını çıkarmamış bir haldeydi. Yani Erdoğan bir şeyleri kazanıyor değil de öbürü de bir şeyleri kaybediyor olabilir.
"ŞAPKADAN ÇIKARTILACAK ÇOK TAVŞAN VAR"
"Muhalefet, bu kadar erken kutlama hikayesine girmemeli. Erdoğan’ın elinde çok koz var, şapkadan çıkartılacak çok tavşan var. Onun karşısında yapılacak şey de uzlaşma mesajı vermektir. Öteki tarafta Erdoğan ‘sürekli siz hepiniz ben tek’ argümanını kullanacak.
Seçmen olarak bakarsak, desteklenen bir lider varsa ve diğerleri onu devirmek istiyorsa elbette bir konsolidasyon olacaktır. O yüzden muhalefet açısından kazanılmış bir seçim yoktur. Ama ihtimaller Erdoğan’ın kaybedeceği yönündedir şu anda. Ama gerçekten çantada keklik değil."
