İstanbul Üsküdar’da Fethi Paşa Korusu’nda yer alan “1. Derece Korunması Gerekli Kültür Varlığı” tesciline sahip Hüseyin Avni Paşa Köşkü, 2009 yılında TMSF tarafından satılığa çıkarılmıştı.
Köşkü, Cengiz İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Cengiz almış ve 2014 yılında tarihi yapı şüpheli şekilde çıkan yangınla küle dönmüştü. Yüzlerce ağacın kesilmesine neden olan tartışmalı şekilde başlayan ve tamamlanan inşaatlar yeniden gündeme geldi.
İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanlığı; Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Kültür ve Turizm Bakanlığı ile İstanbul Valiliği'ne Hüseyin Avni Paşa Köşkü'ne Boğaziçi İmar Müdürlüğü onayı olmadan verilen ruhsatın ve ruhsata yapılan itirazların reddedilmesi işleminin iptali için dava açtı.
Davaya Cengiz İnşaat Sanayi ve Ticaret AŞ de müdahil oldu. Sözcü'den Özlem Güvemli'nin haberine göre, İstanbul 8. İdare Mahkemesi, dava konusu işlemlerin iptaline 31 Mart 2023 tarihinde oybirliği ile karar verdi.
İBB RUHSAT BAŞVURUSUNA CEVAP VERMEDİ
Kararda önce süreç anlatıldı. Buna göre; Cengiz İnşaat'ın sahibi olduğu Hüseyin Avni Paşa Köşkü'nün rekonstrüksiyon (yeniden yapım) tadilat projesi ve set altı otopark tadilat projesi için onay talebi, 2019 yılının temmuz alında iki kez İBB'ye bağlı Boğaziçi İmar Müdürlüğü'ne sunuldu.
1 yıl geçmesine rağmen başvuruya olumlu veya olumsuz cevap verilmediği gerekçesiyle Cengiz İnşaat, 8 Kasım 2021 tarihinde projelerin imar mevzuatına uygunluk açısından incelenerek ruhsat sürecinin işletilebilmesi için İstanbul 6 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu'na başvurdu. Kurul projeleri uygun buldu.
Nihai karar verilmek üzere dosyanın gönderildiği İstanbul 1 Numaralı Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonu da “uygundur” kararı verdi. İstanbul Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Müdürlüğü 1 Mart 2022 tarihinde köşk için tadilat ruhsatı düzenlendi. İBB, ruhsatın iptali için başvurdu.
Başvuru cevap verilmemek suretiyle reddedilmiş oldu. İBB de bunun üzerine konuyu mahkemeye taşıdı.
“RUHSAT YETKİSİ BAKANLIKTA DEĞİL”
Dosyaya bakan İstanbul 8. İdare Mahkemesi, planlama sahasının Boğaziçi Öngörünüm Bölgesi'nde kalması nedeniyle ruhsat işlemlerini yürütme yetkisinin hangi idareye ait olduğunu inceledi. Mevzuata göre özel kanunlarla belirlenen alanlarda özel kanun hükümlerinin uygulanmasının gerektiği belirtildi.
Boğaziçi Kanunu'nun “Boğaziçi alanının” korunması amacıyla yasa koyucu tarafından kabul edilmiş özel nitelikte kanun olduğunun altı çizildi.
1 Numaralı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi uyarınca gerçek kişilere veya özel hukuk tüzel kişilerine ait olan taşınmazlar üzerinde kamu veya özel sektör tarafından gerçekleştirilecek yatırımlara ilişkin başvuru tarihinden itibaren 2 ay içinde yetkili idarece verilmemesi halinde resen Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'na yapı ruhsatı düzenlenme yetkisi verildiği aktarıldı.
Ancak Boğaziçi Kanunu'nda ruhsat işlemlerini yürütme yetkisinin Boğaziçi İmar Müdürlüğü'nde olduğu hükmünün bulunduğu vurgulandı. Ayrıca İmar Kanunu'nun ve diğer kanunların bu kanuna aykırı hükümlerinin uygulayamayacağının açıkça belirtildiği, Boğaziçi alanında ruhsat işlemlerini yürütme konusunda kanunen tanınan yetki kapsamında yalnızca Boğaziçi İmar Müdürlüğü'nce ruhsat düzenlenebileceği sonucuna varıldı.
HUKUKA UYGUN BULUNMADI
Dava dosyasında bulunun bilgiler mevzuat hükümleri kapsamında değerlendirilmesi sonucunda Boğaziçi Öngörünüm Bölgesi'nde bulunan taşınmaza ilişkin ruhsat işlemlerini yürütme konusunda Boğaziçi İmar Müdürlüğü yetkili olduğu halde İstanbul Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü tarafından düzenlenen 1 Mart 2022 tarihli tadilat ruhsatında ve ruhsata yapılan itirazın reddedilmesi işleminde yetki unsuru yönünden hukuku uyarlık görülmediği vurgulandı.
